Plagiaat bij preken

Plagiaat kennen we ondertussen door verhalen over geleerde mensen die hun naam en faam hebben vergaard door van anderen te knippen en plakken. En we kennen het van verhalen over het hoger onderwijs: diploma’s op basis van reeds eerder geschreven afstudeerscripties e.d. Het kon niet uitblijven: predikanten die niet hun eigen preek houden, maar een samenraapsel aan citaten van andere predikheren. Of hun eigen verhaal met hier en daar een alinea van een ander. Ooit heb ik het overduidelijk gehoord bij een collega: ineens was er een stuk in de preek dat veel boeiender was dan de rest. Hij vertelde een verhaal. Ik vond het prachtig totdat ik hoorde waar deze collega zelf weer verder ging. Nu ligt de verleiding om een mooie vondst van een ander over te nemen soms aanlokkelijk op de loer. Er is niets mis met het overnemen van een mooie exegetische ontdekking. In die zin plegen we allemaal plagiaat. Ik leer en ontdek veel door anderen. Stel je voor dat ik zou suggereren, dat ik het meeste zelf, helemaal in m’n eigenwijze uppie, had bedacht en ontdekt! Sommige dingen heb ik geleerd van mijn ouders, andere van leraren op de middelbare school. Ik leer en ontdek regelmatig door anderen. Ik schaam me niet om mijn eigen denken te laten beïnvloeden en corrigeren door andere mensen. En daar van uit te delen. Anders zou studieverlof voor mijn gemeente nooit zin hebben: mijn ontdekkingen niet uitdelen en alleen voor mijzelf houden. De vraag is een andere: is wat je mee door anderen ziet en ontdekt echt iets van jou zelf geworden? Ben je er doorheen gegaan als predikant, want daar richt ik me nu op in dit blog. Als de ontdekking jouw eigen vlees en bloed is geworden, jouw overtuiging, dán kun je er van uit je eigen hart en hoofd vrij over spreken en heb je de knip- en plak oefeningen niet nodig. Of je nu je preek uitschrijft of niet, dat maakt dan niet zoveel meer uit. Wel bij het houden van je preek. Maar schrijf je preek/verhaal uit vanuit hoofd en hart, online met God en breng de boodschap van zijn Vaderhart. Als ik spreek gebeuren er voor mij zelf soms onverwachte dingen: spontane ingevingen, een niet voorbereide boodschap. Dat is het tegenovergestelde van plagiaat. Je kunt het niet plannen, maar juist dat is de kern van voorgaan in een dienst: de controle loslaten en in vertrouwen spreken en zwijgen. Daar kan geen plagiaat preek tegenop!