Gisteren bezocht ik het symposium ‘de kerk op een kruispunt in Apeldoorn. Zie http://www.kerkopkruispunt.nl/
Het was grotendeels een mooie dag, ook al bloedde het het tweede deel van de middag wel een beetje dood. Conclusies trekken en de scherpte en kleur van de morgen vasthouden vielen na drieën niet mee! Ondertussen was er al heel veel moois en waardevols gezegd. Een paar dingen wil ik er uitlichten. We hebben drie lezingen gehoord en drie praktijkverhalen. De praktijkverhalen lieten op heel verschillende manier zien waar je mee geconfronteerd wordt als je als kerk in beweging komt en gaat pionieren. Zowel in situaties van kerkplanting waar ‘niks’ is als in situaties waarin een bestaande gemeente een nieuw initiatief start naast en in verbondenheid met de traditionele kerk. Heel boeiend en leerzaam om mee te nemen naar huis. Voor mij, als predikant in Zwolle, met allemaal bestaande kerken is dat de situatie. Wat komt er op een meer of minder traditionele kerk af als er een nieuw initiatief groeit? Wat kunnen we dan leren van de eerste christenen die in Jezus’ naam aan iets heel nieuws begonnen. Ze begonnen aan een beweging. Niets gesettelde kerk. daartoe had Jezus hun geen opdracht gegeven.
Hiervoor was de lezing van Robert Doornebal heel inzichtgevend en helpend. Hij onderscheidt tussen ‘stabiliseerders’ en ‘aanpassers’ in de kerk. Tussen deze verschillende typen kan zomaar wrijving ontstaan. Terwijl de een op of voor het kruispunt blijft staan wil de ander een duidelijke aanpassing bewerken. Hij schetste in vogelvlucht de kerk van de 21e eeuw. Dat ís een kerk in beweging. Aan alle kanten is dat te zien en dat past ook bij hoe de kerk bedoeld is. Als je goed naar elkaar luistert is er een kerk mogelijk waar het ‘institutionele’ en de ‘beweging’ samen op gaan. Stabiliseerders zijn er genoeg, aldus Robert Doornenbal. Zorg dat je bevlogen pioniers werft! Verder voerde hij een pleidooi voor leiderschap. Geen management-leiderschap of leiderschap van macht. Maar leiderschap van beïnvloeding. Zet mensen aan het denken. En dat denken over ekrk in beweging begint bij de missie van God zelf. Heel de bijbel is het verhaal van zijn missie: zijn beweging naar de wereld toe.
Het verhaal van Alrik Vos uit Heerhugowaard sprak me aan. Hij raakte een belangrijk punt m.b.t. de preek: bij de preek draait het vaak om de tekst, de exegese en om de hoorder. Maar hij pleitte er voor om veel meer aandacht te geven aan de cultuur. In welke cultuur komt Gods goede boodschap binnen? Een kerk in beweging denkt niet alleen aan de hoorder die al binnen is. Discipelen van Jezus beseffen dat het evangelie voor alle mensen is. Wie zijn die mensen? Waar draait het in hun leven om? Waarom vinden ze de kerk irrelevant? Wat kan het evangelie veranderen in hun leven?
Deze bijdragen kwamen na die van Sake Stoppels: hij vertelde aan de hand van zijn woonplaats Nootdorp hoe marginaal de plek van de kerk is geworden. En dat leidde later op de dag tot de opmerking dat de kerk niet op een kruispunt staat. Zoals altijd loopt de kerk achter de feiten aan. Het kruispunt is al lang gepasseerd. De hoogste tijd voor de kerk om in beweging te komen. Hoe dan. Daar heeft Jezus ons iets over geleerd: hij stuurde zijn leerlingen op missie. Leerlingen van Jezus kunnen zorgen voor beweging. Want leerlingen maken de kerk en niet andersom. Het is nodig dat leerlingen van Jezus in beweging komen, gaan pionieren, proberen, ontdekken. want er is een wereld te winnen.